Bron: Financieel Dagblad, 3 september 2023
Lees het volledige artikel: https://fd.nl/economie/1487654/energietransitie-onhaalbaar-door-gebrek-aan-personeel

In het kort

  • Technische sector mist voldoende personeel om bij te dragen aan het halen van klimaatdoelen.
  • Er zijn 23.000-28.000 extra mensen nodig, terwijl er nu al ruim 60.000 vacatures openstaan.
  • Door de vergrijzing zullen de personeelstekorten nog verder oplopen.

De overstap naar duurzame energie die Nederland moet zetten om de klimaatdoelen te halen, dreigt stuk te lopen op het tekort aan technisch personeel. Een meerderheid van de technische bedrijven die zijn gepolst voor het jaarlijkse trendrapport van technisch opleider ROVC acht daarom de energietransitie ‘onhaalbaar’.

Nederland heeft zich gecommitteerd aan bijna de helft minder CO₂-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990. Het demissionaire kabinet legde in het coalitieakkoord de lat zelfs hoger. Maar halvering van de CO₂-uitstoot lukt alleen als in 2030 zo’n 70% van de elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komt. Vorig jaar was dat 40%.
Dat vergt veel extra technisch personeel: op hbo-niveau, maar vooral ook op mbo 4-niveau, stelt de trendmonitor. Cruciale banen voor de energietransitie zijn bijvoorbeeld isolatiemonteur, zonnepanelen- en warmte-installatiemonteur.

Onvervulde vacatures verdubbeld

Volgens schattingen van het Planbureau voor de Leefomgeving zijn er 23.000 tot 28.000 extra technici nodig om de CO₂-reductiedoelstellingen te halen, terwijl de sector reeds met ruim 60.000 onvervulde vacatures kampt. Dat is bijna dubbel zoveel als vijf jaar geleden. Wegens die spanning op de arbeidsmarkt zegt 53% van de techniekbedrijven dat de klimaatafspraken niet op tijd gehaald gaan worden.

Vier op de vijf beslissers in de techsector verwachten dat zij de komende vijf jaar niet aan voldoende technisch personeel kunnen komen. Aan de ene kant groeit het aantal banen door overheidsbeleid, zoals bijvoorbeeld de verplichting om cv-ketels te vervangen door een duurzaam alternatief. Alleen al die ene maatregel betekent dat er vanaf 2026 jaarlijks 400.000 warmtepompen moeten worden gemaakt en geïnstalleerd.

Tegelijk slinkt het aanbod van vakbekwame technici door de vergrijzing. Vanaf 2025 komt er zo’n grote uitstroom van oudere werknemers op gang dat de sector die niet kan opvangen met de instroom van jongeren.

Mismatch
Ook wijst de sector op een mismatch tussen vraag en aanbod: jongeren volgen niet de opleidingen waar de arbeidsmarkt om vraagt. Ze zouden steeds vaker instromen vanuit een hbo- of universitaire opleiding terwijl de grootste vraag is naar technici op mbo-niveau.

Dit alles leidt tot een jacht op personeel. Het afgelopen jaar zijn zeven op de tien technici (68%) benaderd voor een nieuwe baan, wijst het ROVC-onderzoek uit. Tegelijk zeggen vier op de vijf technici tevreden te zijn met hun huidige functie.

‘Aanvalsplan’
De bevindingen uit het trendrapport zijn niet nieuw. Diverse instanties hebben meermaals gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van de personeelstekorten in de sector. In november vorig jaar lanceerden werkgevers in de bouw, techniek en de energiesector een gezamenlijk ‘aanvalsplan techniek’ om de vacatures te kunnen wegwerken.

In aanvulling daarop kwam het kabinet met een ‘actieplan groene en digitale banen’, gericht op versterking van het techniekonderwijs en een betere aansluiting tussen opleiding en arbeidsmarkt. Daarnaast zijn er diverse subsidieregelingen voor technici, zij-instromers en werkzoekenden.

Toch vindt 65% van de gepolste beslissers in de techniekbranche dat de overheid te weinig doet om de personeelstekorten terug te dringen. Ruim de helft (54%) vindt dat de initiatieven de plank misslaan, terwijl 65% vindt dat er te veel verschillende initiatieven zijn. Niettemin denkt de meerderheid van de ondervraagden dat de bedrijven zelf en hun brancheorganisaties de beste aanjager zijn om de tekorten terug te dringen.

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/economie/1487654/energietransitie-onhaalbaar-door-gebrek-aan-personeel